Henryk Sienkiewicz swoim życiorysem mógłby obdzielić kilka osób. Był płodnym i poczytnym pisarzem, podróżnikiem, redaktorem, reportażystą i publicystą. Mocno angażował się również w sprawy społeczne oraz wykorzystywał popularność do zwrócenia uwagi światowej opinii publicznej na losy Polaków pod zaborami.
Edukacja, podróże i pierwsze próby literackie
Sienkiewicz urodził się w Woli Okrzejskiej (dzisiejsze woj. lubelskie) w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Jako nastolatek rozpoczął naukę w Warszawie. We wczesnej młodości pracował jako guwerner. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości, postępując zgodnie z wolą rodziców, poszedł na medycynę do Szkoły Głównej Warszawskiej. Szybko jednak z tych studiów zrezygnował i zdał na prawo. Ostatecznie “wylądował” na wydziale filologiczno-historycznym. Swoją przygodę ze studiowaniem zakończył w 1871 r., ale… nie przystąpił do egzaminów dyplomowych.
Jeszcze w trakcie studiów przyszły noblista podejmował pierwsze próby literackie, nawiązał również współpracę z kilkoma tytułami prasowymi. Po ukończeniu nauki kontynuował ten kierunek. Z biegiem czasu jego utwory zyskiwały popularność, a on sam nawiązał kontakty z przedstawicielami warszawskiego świata literacko-artystycznego (m.in. z popularną aktorką Heleną Modrzejewską). W 1876 r. wraz z nią i grupą kilku przyjaciół wyjechał w podróż do Stanów Zjednoczonych. Spędził tam dwa lata, pisząc regularnie korespondencje do polskiej prasy. Cieszyły się one dużym uznaniem czytelników.
Po powrocie do Europy pisarz najpierw zatrzymał się w Londynie, potem przez rok mieszkał w Paryżu.
Lata 80., czyli czas “Trylogii”
Zagraniczne wojaże nie sprawiły bynajmniej, że Sienkiewicz porzucił beletrystykę na rzecz literatury faktu. Podróż do USA zainspirowała go m.in. do napisanie “Latarnika” i “Za chlebem”. W tamtym okresie powstał też m.in. “Janko Muzykant”.
Lata 80. XIX w. to w jego twórczości przede wszystkim okres pisania “Trylogii”. Wszystkie jej części pierwotnie drukowane były w odcinkach. W ten sposób przez kolejne lata światło dziennie ujrzały: “Ogniem i mieczem”, “Potop” i “Pan Wołodyjowski”, którego ostatnie odcinki ukazały się na łamach “Słowa” w maju 1888 r.
Również w życiu prywatnym autora był to bardzo intensywny czas. W 1881 r. wziął on ślub z Marią Szetkiewicz. W kolejnych latach na świat przyszła dwójka ich dzieci. Niestety małżeństwo nie trwało długo. Pierwsza żona Sienkiewicza umarła na gruźlicę w 1885 r.
Nobel i popularność
Lata 90. XIX. w. to w życiorysie Sienkiewicza znowu okres dalszych podróży (m.in. do Afryki), drugie małżeństwo (zawarte w 1893 r. z Marią Wołodkowicz i trwające… miesiąc) oraz pisanie m.in. “Krzyżaków”, “Quo vadis”, i “Rodziny Połanieckich”.
Druga z wymienionych powieści walnie przyczyniła się do ogromnego wzrostu popularności pisarza poza granicami Polski. Książka stała się bestsellerem m.in. w USA i we Włoszech. Była jednym z pierwszych utworów literackich przeniesionych na ekran filmowy (po raz pierwszy stało się to już w 1912 r.). Do dziś przetłumaczono ją na ponad 40 języków. Najlepszym potwierdzaniem międzynarodowego uznania dla twórczości polskiego pisarza jest zresztą literacka nagroda Nobla. Henryk Sienkiewicz otrzymał ją w 1905 r.
Jeżeli chodzi o życie prywatne, rok przez Noblem pisarz ożenił się po raz trzeci – poślubił Marię Babską.
„W pustyni i w puszczy” oraz działalność społecznikowska
W przypadku polskich czytelników uznanie przyniosły Sienkiewiczowi jego książki, ale również działalność społeczna. Pisarz angażował się w nią przez większość życia. Wykorzystywał również swoja popularność za granicą do zwrócenia uwagi światowej opinii publicznej na sprawy Polaków żyjących pod zaborami.
Najpopularniejszą książką pisarza, która ujrzała światło dziennie już w XX wieku jest “W pustyni i w puszczy” (wydane w 1910 r.).
Po wybuchu I wojny światowej pisarz wyjechał do Szwajcarii, gdzie wraz z Ignacym Janem Paderewskim założył Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Zmarł pod koniec 1916 r. w wieku 70 lat. Po wojnie jego prochy sprowadzono do kraju i złożono w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie, obok prochów prezydenta Gabriela Narutowicza. Jest jedynym pisarzem którego pochowano w tym miejscu.
Ludzie zdjęcie utworzone przez Racool_studio - pl.freepik.com